Δυσβίωση

Η αρμονική συμβίωση ανάμεσα σε ζωντανούς οργανισμούς ονομάζεται συμβίωση. Το αντίθετό της είναι η δυσβίωση, δηλαδή η μη-αρμονική διαβίωση ανάμεσα σε οργανισμούς, στην προκειμένη περίπτωση τον άνθρωπο και τα μικρόβια που υπάρχουν στο έντερό του. Στο γαστρεντερικό σωλήνα υπάρχουν δεκάδες ή εκατοντάδες τύποι μικροβίων που φυσιολογικά βρίσκονται σε συμβίωση με τον οργανισμό. Η συμβιωτική σχέση δεν είναι μόνο αρμονική, είναι και αναγκαία, γιατί από αυτήν ωφελούνται όλοι. Στην περίπτωση των μικροβίων του εντέρου ή της εντερικής χλωρίδας το όφελος για αυτήν είναι τα υπολείμματα της πέψης της τροφής, κυρίως οι φυτικές ίνες, ενώ για τον άνθρωπο που την φιλοξενεί τα οφέλη είναι:

• βιταμίνες: η εντερική χλωρίδα παράγει βιταμίνες, όπως την Κ και κάποιες Β

• οιστρογόνα: η εντερική χλωρίδα παράγει και συντελεί στον μεταβολισμό και την ισορροπία των οιστρογόνων

• συντελούν στην σύνθεση του βουτυρικού και του ακετικού οξέως (βοηθούν την υγεία του πεπτικού σωλήνα και την μείωση της χοληστερίνης)

• συντελούν στην καλύτερη πέψη της γαλακτόζης

• συντελούν στην αποτοξίνωση του εντέρου και την αποτροπή εισαγωγής τοξινών στο σώμα

Τα μικρόβια αυτά θεωρούνται τόσο αναγκαία για την ζωή που ονομάστηκαν: προβιοτικά. Προ-, δηλαδή προάγουν τον βίο, δηλαδή την ζωή, άρα είναι αναγκαία για την επιβίωση, όπως οι βιταμίνες και οι πρωτεΐνες.

Παθήσεις που σχετίζονται με την δυσβίωση

Πολλές παθήσεις επιδεινώνονται ή ακόμα και προκαλούνται από την δυσβίωση, όπως:

• παθήσεις του γαστρεντερικού (σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστική κολίτιδα, νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα, γαστρίτιδα, έλκος, κτλ)

• αυτοάνοσες παθήσεις (ρευματοειδής αρθρίτιδα, ΣΕΛ, θυρεοειδίτιδα κτλ)

• αλλεργίες

• άσθμα

• διαβήτης

• παθήσεις της καρδιάς και των αγγείων (αρτηριακή υπέρταση, καρδιοπάθεια κτλ)

• καρκίνος

Τα προβιοτικά τρέφονται κυρίως με φυτικές ίνες και η επάρκεια της τροφής σε αυτές είναι σημαντική για την ισορροπημένη συμβίωση ανάμεσα στα προβιοτικά και το έντερο που τα φιλοξενεί. Ανεπάρκεια της τροφής σε φυτικές ίνες προκαλεί μείωση των προβιοτικών και δυσβίωση. Επίσης, ενθαρρύνεται η ανάπτυξη βακτηρίων βλαβερών για τον οργανισμό που παράγουν τοξίνες και βλάπτουν την υγεία. Σύμφωνα με την περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες ίνες οι τροφές χωρίζονται σε τρεις ομάδες:

Πλούσιες σε φυτικές ίνες:

• όσπρια

• μαγειρεμένα λαχανικά (λαδερά)

• πίτουρο

Λίγες φυτικές ίνες

• ωμά λαχανικά

• φρούτα

• δημητριακά ολικής αλέσεως

• προϊόντα από αλεύρι ολικής αλέσεως (αρτοποιήματα και ζυμαρικά)

• καστανό ρύζι (αναποφλοίωτο)

• άγριο ρύζι

Καθόλου ή ελάχιστες φυτικές ίνες:

• κρεατικά, πουλερικά, ψάρια και θαλασσινά

• γαλακτοκομικά

• επεξεργασμένα δημητριακά

• προϊόντα από λευκά άλευρα (αρτοποιήματα και ζυμαρικά)

• ζάχαρη και γλυκά

• ξηροί καρποί

• πατάτες

• χυμοί

• λευκό ρύζι

Η διαφορά ανάμεσα στα μαγειρεμένα και τα ωμά λαχανικά οφείλεται στην ποσότητα που μπορεί να καταναλώσει κανείς από ωμά λαχανικά. Για παράδειγμα σκεφτείτε το σπανάκι: αν καταναλωθεί ωμό η ποσότητα που μπορεί να καταναλώσει κάποιος είναι 50-100 γραμμάρια, ενώ σε σπανακόρυζο η ποσότητα μπορεί να φτάσει το μισό κιλό (ωμό). Η ποσότητα των φυτικών ινών δεν αλλάζει με το μαγείρεμα, αλλά κάποιος μπορεί να καταναλώσει περισσότερη ποσότητα λαχανικών. Αν η διατροφή σας περιέχει κυρίως τροφές από την τρίτη ομάδα, τότε σίγουρα πάσχετε από δυσβίωση , είτε έχετε είτε δεν έχετε εμφανίσει συμπτώματα ή κάποια από τις παθήσεις ή καταστάσεις που συνδέονται με αυτήν.

Αίτια

Η δυσβίωση χαρακτηρίζεται από δύο βασικές αλλαγές στην εντερική χλωρίδα: πρώτον, μείωση των φιλικών βακτηριδίων και δεύτερον υπερβολική ανάπτυξη εχθρικών μικροβίων, όπως μύκητες και πρωτόζωα. Τα αίτια που οδηγούν στην δυσβίωση μπορεί να είναι πολλά , αλλά τα συχνότερα είναι:

• αλλαγή οξεοβασικής ισορροπίας του στομάχου (από φάρμακα για το στομάχι, κακή διατροφή κτλ)

• αντιβιοτικά

• αντισυλληπτικά

• χημικές τοξίνες (φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, συντηρητικά, διαλυτικά)

• χημειοθεραπεία ή έκθεση σε ακτινοβολία

• άγχος

• έλλειψη φυτικών ινών από την διατροφή

• κατανάλωση αλκοόλ

• πρόσθετα τροφίμων (συντηρητικά, χρώματα, γαλακτοματοποιητές, αντιοξειδωτικά κτλ)

• λοίμωξη με ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού

• έκθεση σε βαρέα μέταλλα (μόλυβδο, κάδμιο και ειδικά υδράργυρο)

• αντιφλεγμονώδη και παυσίπονα

Συνέπειες της δυσβίωσης

Στο λεπτό έντερο η δυσβίωση οδηγεί σε ζύμωση των υδατανθράκων (μετατροπή των υδατανθράκων σε αέρια, σάκχαρα και αλκοόλες), ενώ στο παχύ έντερο οδηγεί σε σήψη των λιπαρών και πρωτεϊνικών ενώσεων επίσης σε αέρια σάκχαρα και αλκοόλες. Αμφότερες οι μορφές δυσβίωσης οδηγούν σε διαταραχές στον μεταβολισμό .

Στο ανώτερο πεπτικό η υπερβολική ανάπτυξη εχθρικών μικροβίων αλληλεπιδρά με την πέψη των υδατανθράκων, τουλάχιστον εν μέρη από την καταστροφή των πεπτικών ενζύμων από τις πρωτεάσες των βακτηριδίων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την είσοδο στο παχύ έντερο υδατανθράκων που καταναλώνονται από τα μικρόβια που βρίσκονται εκεί, τα οποία αναπτύσσονται υπερβολικά με τις εξής συνέπειες:

• πρήξιμο στην κοιλιά

• αέρια

• πόνο στην κοιλιακή χώρα κολικού τύπου

• σύνδρομο διαπερατού εντέρου

Το σύνολο αυτών των συμπτωμάτων πολλές φορές αναφέρετε με το όρο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστική κολίτιδα.

Αντιμετώπιση

Tο σημαντικότερο βήμα είναι το τεστ διατροφικής δυσανεξίας που θα αποκαλύψει τροφές που βλάπτουν συνολικά τον οργανισμό και πρέπει να αποφεύγονται. Στη συνέχεια πρέπει να εμπλουτιστεί η διατροφή με πολλές τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και ο περιορισμός των τροφών που επιδεινώνουν την δυσβίωση , κυρίως την ζάχαρη. Επίσης, σε μερικές περιπτώσεις η αγωγή μπορεί να συμπληρωθεί με προβιοτικά ως συμπληρώματα διατροφής και φυτικές ίνες. Τέλος, η αγωγή μπορεί να ολοκληρωθεί με έλεγχο τοξινών (detoxtest) και αποτοξίνωση και έλεγχο βιταμινών και ιχνοστοιχείων για να προληφθούν οι συνέπειες της δυσβίωσης .