Ενώ οι αθλητές φαίνονται άτρωτοι στην οστεοπόρωση, λόγω της έντονης άσκησης, κάτι πολύ παράδοξο συμβαίνει στις γυναίκες που ασκούνται έντονα από μικρή ηλικία.
Το πρόβλημα οφείλεται στο γεγονός ότι αυτές οι κοπέλες ασκούνται συστηματικά, ενώ ο σκελετός τους δεν έχει ωριμάσει ακόμα και η οστική πυκνότητα δεν έχει φθάσει το μέγιστο (η μέγιστη οστική πυκνότητα επιτυγχάνεται στην ηλικία των 30-35 και για τα δύο φύλα).
Η ανάγκη για διατήρηση του σωματικού βάρους και του ποσοστού λίπους του σώματος σε χαμηλά επίπεδα, δημιουργούν διαταραχές στη διατροφικές συνήθειες, όπως η νευρική ανορεξία, που συνολικά οδηγούν σε μειωμένη πρόσληψη θερμίδων και ασβεστίου. Αυτό έχει ως συνέπεια τη μείωση του αποθεματικού ενέργειας στον οργανισμό (η συνολική ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στο σώμα και προέρχεται κυρίως από το σωματικό λίπος). Όταν το βάρος πέσει κάτω από ένα κρίσιμο επίπεδο και η συνολική αποθηκευμένη ενέργεια στον οργανισμό είναι πολύ χαμηλή, υπολογίζεται περίπου κάτω από 50.000 θερμίδες, σταματάει η φυσιολογική έμμηνος ρήση, μια κατάσταση που ονομάζεται αμηνόρροια. Αυτό όμως, μειώνει το οστεογενετικό ερέθισμα και οδηγεί σε μείωση της οστικής πυκνότητας και τελικά σε οστεοπόρωση. Οι ορμόνες, που παράγει το γυναικείο σώμα και είναι αναγκαίες για την σωστή λειτουργία των οργάνων της αναπαραγωγής, είναι αναγκαίες και για τη σωστή ανάπτυξη των οστών. Η μειωμένη παραγωγή τους επιδρά τόσο στο σύστημα αναπαραγωγής (με την αμηνόρροια ή την ολιγομηνόρροια), αλλά και στην οστική μάζα, μειώνοντάς την.
Αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε όσες κοπέλες αθλούνται, αλλά και σε κοπέλες που είναι δραστήριες γενικά και προσπαθούν να διατηρήσουν το βάρος τους χαμηλά. Αυτή η πάθηση ονομάζεται θηλυκή τριάδα (female triad), δηλαδή έντονη άσκηση, διατροφή ανεπαρκής σε θερμίδες και ασβέστιο και αμηνόρροια. Υπολογίζεται ότι 25-65% των γυναικών που ασχολούνται με αθλήματα υψηλού κινδύνου βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο για τη θηλυκή τριάδα, ενώ από τις κοπέλες που δεν αθλούνται πάσχουν μόλις το 5%.
Αθλήματα υψηλού κινδύνου για αμηνόρροια
• Δρόμοι αποστάσεων
• Ενόργανη και ρυθμική γυμναστική
• Μπαλέτο
• Χορός
• Καλλιτεχνικό πατινάζ
• Body building
Η έναρξη της θεραπευτικής αντιμετώπισης πρέπει να ξεκινάει μέσα σε τρεις μήνες από την έναρξη της αμηνόρροιας, δεν περιλαμβάνει φάρμακα και προβλέπει τα εξής:
• Σταδιακή μείωση της προπόνησης κατά 10-20%
• Βαθμιαία αύξηση της πρόσληψης θερμίδων
• Αύξηση σωματικού βάρους κατά 2-3%
• Πρόσληψη ασβεστίου 1500 mg την ημέρα (στη διατροφή)
Να θυμίσω και να τονίσω ότι η πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση είναι η πρόληψη και όταν βλέπουμε μια πτυχή της τριάδας, σε μία ασκούμενη κοπέλα, πρέπει ενεργά να αναζητάμε τις άλλες δύο. Αυτοί που έχουν τον πρώτο λόγο στην έγκαιρη διάγνωση είναι οι προπονητές, οι γονείς, αλλά κυρίως οι συναθλήτριες των κοριτσιών που πάσχουν, οι οποίες πρέπει να ενεργοποιηθούν έγκαιρα και να προσφέρουν βοήθεια.