Γλουτένη: Όλα για την Γλουτένη

Η γλουτένη είναι η κύρια πρωτεΐνη τον γνωστότερων δημητριακών και αποτελείται από την γλιαδίνη και τη γλουτενίνη . Αποτελούν το 80% της πρωτεΐνης του σιταριού. Η σίκαλη περιέχει την σικαλίνη και το κριθάρι την χορδελίνη, αλλά αμφότερες παρουσιαζουν μεγάλο ποσοστό ομολογίας (δηλαδή μοιάζουν ανοσολογικά) και γι' αυτό όταν κάποιος έχει δυσανεξία στην γλουτένη πρέπει να αποφεύγει και αυτά τα δημητριακά. Η γλουτένη επίσης αποτελεί ένα πρόσθετο στις τροφές που παρασκευάζονται βιομηχανικά. Η γλουτένη κάνει τα άλευρα από τους καρπούς που την περιέχουν να είναι ελαστικά (σαν τσίχλα) και να «δένουν» καλύτερα στο μαγείρεμα.

Δυστυχώς, σε αυτήν την πρωτεΐνη, όπως και σε πολλά άλλα συστατικά της διατροφής, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που έχουν δυσανεξία. Η συχνότητα δυσανεξίας στην γλουτένη στο γενικό πληθυσμό δεν είναι συχνή. Από τις κλινικές μελέτες και την κλινική μου εμπειρία, θα έλεγα ότι πάσχει το 5-10% του πληθυσμού σε κάποιο βαθμό. Από αυτούς ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 10% (δηλαδή το 0,5-1% του γενικού πληθυσμού) πάσχει από μία σοβαρή μορφή που ονομάζεται κοιλιοκάκη (στα αγγλικά: celiac sprue ή celiac disease) ή εντεροπάθεια εκ γλουτένης (στα αγγλικά: gluten enteropathy). Αυτά τα άτομα όταν καταναλώσουν γλουτένη αντιδρούν υπερβολικά με εμετό, διάρροια, κολικούς εντέρου και αφόρητους πόνους στην κοιλιακή χώρα. Η διάγνωση γίνεται με βιοψία του λεπτού εντέρου που δείχνει την σημαντική βλάβη. Σε αυτά τα άτομα η διακοπή γλουτένης πρέπει να είναι αυστηρή και να επιλέγουν την τροφή τους με προσοχή.

Οι υπόλοιποι, που αποτελούν και την πλειονότητα, δεν έχουν τόσο εκρηκτικά συμπτώματα και η βιοψία συχνά βγαίνει αρνητική. Τα συμπτώματα είναι ήπια, όπως διάφορα γαστρεντερικά ενοχλήματα και φουσκώματα που μόνο σπάνια μπορεί να οδηγήσουν το άτομο στο νοσοκομείο, αλλά μετά από απλή αγωγή (παυσίπονα) υπάρχει ύφεση των συμπτωμάτων. Ενίοτε μπορεί να απουσιάζουν τα συμπτώματα εντελώς και το άτομο να μην νιώθει απολύτως καμία ενόχληση.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η διάγνωση μπορεί να γίνει με το Τεστ Διατροφικής Δυσανεξίας. Τα καλά νέα είναι ότι σε αυτούς μπορεί η διάγνωση να μην είναι εδραιωμένη και μετά από αποχή από την γλουτένη να αναπτυχθεί ξανά ανοχή ώστε να μπορεί το άτομο να την καταναλώνει μελλοντικά με μέτρο.

Τα άτομα που πρέπει να διακόψουν την γλουτένη πρέπει να διαλέγουν με προσοχή τα προϊόντα που μπορεί να περιέχουν γλουτένη, όπως τα αρτοποιήματα, τα ζυμαρικά, τα γλυκά και άλλα. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τροφές με γλουτένη και τις πιθανές εναλλακτικές λύσεις.

Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει για την βρώμη. Η βρώμη δεν περιέχει γλουτένη, αλλά η κύρια πρωτεΐνη της, η αβενίνη, έχει μικρή ομολογία με την γλουτενη και πρέπει να την διακόψουν το 10% των ατόμων που έχουν δυσανεξία στην γλουτένη (δυστυχώς, η ομολογία επηρεάζεται και από την χώρα προέλευσης της βρώμης, καθώς στην βρώμη Αμερικανικής προέλευσης η ομολογία είναι μεγαλύτερη). Η σύσταση για διακοπή της βρώμης σε άτομα που πρέπει να διακόψουν την γλουτένη πρέπει να εξατομικεύεται, αν και γενικά τα άτομα που δεν έχουν γαστρεντερικά συμπτώματα μπορούν να την δοκιμάζουν. Το ντίνκελ και η ζέα είναι δημητριακά συγγενικό προς το σιτάρι, γι’ αυτό πολλές φορές τα αποκαλούν σιτάρι ντίνκελ και σιτάρι ζέας αντίστοιχα. Αν και περιέχει μικρές ποσότητες γλουτένης, η κλινική εμπειρία και οι μελέτες δείχνουν ότι γίνεται καλά ανεκτό από άτομα με ήπια δυσανεξία στην γλουτένη. Άτομα που έχουν σημαντική δυσανεξία στη γλουτένη δεν πρέπει να καταναλώνουν ούτε ντίνκελ, ούτε ζέα, ούτε βρώμη.

Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί επίσης στα προϊόντα που περιέχουν γλουτένη ως πρόσθετο. Η γλουτένη χρησιμοποιείται από την βιομηχανία παρασκευής τροφίμων για να δώσει υφή, γεύση και άλλες ιδιότητες στις τροφές που παράγει. Η γλουτένη χρησιμοποιείται ως πρόσθετο στα παγωτά, τις σάλτσες και άλλα προϊόντα. Για τα άτομα που έχουν σημαντικό πρόβλημα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ετικέτα του προϊόντος. Τέλος, η γλουτένη αναγράφεται ως συστατικό μίας τροφής ΜΟΝΟ όταν προστίθεται και όχι όταν περιέχεται σε αυτήν φυσικά. Έτσι, μπορεί μία εταιρία να παρασκευάζει ζυμαρικά από σιτάρι και στην ετικέτα να γράφει ότι δεν περιέχουν γλουτένη, ενώ το σιτάρι περιέχει μεγάλη ποσότητα γλουτένης.

Τα άτομα που πρέπει να τρέφονται με προϊόντα χωρίς γλουτένη πρέπει να επιλέγουν τα τρόφιμά τους με προσοχή. Τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά να καταναλώνουν προϊόντα όταν είναι απόλυτα σίγουρα ότι δεν περιέχουν γλουτένη, ενώ για τα άτομα με ήπιας μορφής δυσανεξία αποφυγή του σιταριού (και του καμούτ), του κριθαριού και της σίκαλης είναι αρκετά για την βελτίωση των συμπτωμάτων και της ευεξίας.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
1.Προσοχή στα τηγανιτά που πολλές φορές αλευρώνονται για το τηγάνισμα (επιτρέπεται το αλεύρωμα, αλλά με άλευρα χωρίς γλουτένη)
2.Προσοχή στα προτηγανισμένα προϊόντα που συχνά είναι αλευρωμένα κατά την παρασκευή τους (πχ, πατάτες τηγανιτές)
3.Προσοχή στις έτοιμες σάλτσες (και ειδικά στο κέτσαπ) που σχεδόν πάντα περιέχει γλουτένη ως πρόσθετο
4.Τα ποτά που παρασκευάζονται με απόσταξη ΔΕΝ περιέχουν γλουτένη (ουίσκι, βότκα κτλ)
5.Τα αλκοολούχα από σταφύλι δεν περιέχουν γλουτένη

Δείτε επίσης:

Τεστ Διατροφικής δυσανεξίας (τέστ τροφών)

Τεστ διατροφικής δυσανεξίας και μεταβολισμός

Ωτοθεραπειά για απώλεια βάρους

Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στο τεστ διατροφικής δυσανεξίας και την υποθερμιδική δίαιτα

Πως μπορεί να βοηθήσει το Τεστ Διατροφικής δυσανεξίας στην Απώλεια βάρους

Δυσανεξία στις Τροφές

Η Ίδια Δίαιτα για Όλους;

Πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται το Τεστ Διατροφικής Δυσανεξίας

Πόσο βοηθάει το Τεστ Διατροφικής Δυσανεξίας;

Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων του Τεστ Διατροφικής Δυσανεξίας

Παράγοντες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό

Γιατί να κάνω το τεστ διατροφικής δυσανεξίας στο Κέντρο Ολιστικής Ιατρικής;

Δυσανεξία στις Τροφές: στο αίμα ή στον οργανισμό;

Το ψητό-σαλάτα και η πραγματική απώλεια βάρους

Πότε και πως πρέπει να επανεισάγονται οι τροφές μετά το τεστ Διατροφικής Δυσανεξίας

Πόσο διαρκεί η Δυσανεξία;

Συχνές Ερωτήσεις Σχετικά με το Τεστ Διατροφικής Δυσανεξίας