Η ολιστική ιατρική δεν είναι μία ξεχωριστή θεραπευτική όπως η ομοιοπαθητική ή ο βελονισμός, αλλά μία διαφορετική φιλοσοφία προσέγγισης της υγείας του ανθρώπου.
Ένας ειδικός μπορεί να εξασκεί την ολιστική ιατρική χρησιμοποιώντας κλασσικά φάρμακα και αντίθετα ένας εναλλακτικός ιατρός μπορεί να μην εξασκεί ολιστική ιατρική, αν και χρησιμοποιεί μεθόδους της εναλλακτικής ιατρικής.
Ολιστική ιατρική σημαίνει να κοιτάς τον άνθρωπο πίσω από την ασθένεια και να προσπαθείς να προτείνεις θεραπείες που έχουν νόημα, που αυξάνουν δηλαδή την ποιότητα της ζωής του.
Θα δώσω ένα απλό παράδειγμα για να γίνω σαφής:
Ένας ασθενής 50 ετών, άνδρας με μεγάλη κοιλιά και καπνιστής απευθύνεται στον οικογενειακό του ιατρό γιατί σε τυχαία μέτρηση βρήκε ότι η αρτηριακή του πίεση είναι 10 cmHg η μικρή (δηλαδή, 100 mmHg). Ο κλασσικός οικογενειακός ιατρός, αφού εξετάσει το ιστορικό του, θα του προτείνει να ξεκινήσει αγωγή με τόσα mg του τάδε φαρμάκου. Αυτό δεν είναι ολιστική ιατρική.
Ένας ιατρός με ολιστική προσέγγιση θα του εξηγήσει ότι τα φάρμακα είναι σημαντικά και θα μειώσουν την πίεση και ακόμα μπορεί να μειώσουν και τις επιπλοκές της αρτηριακής υπέρτασης και ίσως να παρατείνουν την επιβίωση. Όμως, στην περίπτωσή του, η απώλεια βάρους, η διακοπή του καπνίσματος, η άσκηση και η κατάλληλη διατροφή σύμφωνα με το τεστ διατροφικής δυσανεξίας (όχι μόνον η διακοπή λήψης του άλατος) θα έχουν πολύ σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής του και σίγουρα θα την παρατείνουν σημαντικά. Αυτό είναι ολιστική ιατρική.
Η λήψη αντι-υπερτασικών χαπιών θα μειώσει την πιθανότητα εμφράγματος της καρδιάς κατά 20% περίπου, αλλά μόνο η διακοπή του καπνίσματος (χωρίς τις άλλες παρεμβάσεις) θα μειώσει την πιθανότητα εμφράγματος κατά 50%. Πώς μπορώ εγώ ως ιατρός να είμαι ικανοποιημένος από τη δουλειά μου, όταν προσφέρω μείωση του κινδύνου εμφράγματος κατά 20% ενώ μπορώ να προσφέρω κάτι πολύ σημαντικότερο με τη μείωση του κινδύνου κατά 30% επιπλέον;
Η παρακάτω εικόνα δείχνει την προσέγγιση του κλασσικού ιατρού: δεν χρειάζεται να "δει" τον άνθρωπο, του αρκεί η πίεση και του δίνει τα χάπια. Αυτό δεν είναι ολιστική ιατρική!